زیست دانشجویی با اعلام اسامی پذیرفته‌شدگان از سوی سازمان سنجش و ثبت‌نام فرد پذیرفته‌شده در یکی از دانشگاه‌ها یا مؤسسات آموزش عالی کشور آغاز می‌شود. بسیاری از افرادی که تحصیل در دانشگاه‌ها را تجربه کرده‌اند، بر این باور هستند که دوران تحصیل در دانشگاه‌ها، یکی از شیرین‌ترین مقاطع زندگی به حساب می‌آید. اگرچه این مقطع از زندگی شیرین است؛ اما مانند سایر مقاطع زندگی چالش‌هایی به همراه دارد. شاید بتوان گفت که اهمیت زیست دانشجویی برای کسانی که کوله‌بار سفر می‌بندند و برای تحصیل راهی یک شهر دیگر می‌شوند، معنا و مفهوم بیشتری دارد.

اگر پای درد دل دانشجویان خوابگاهی بنشینیم، از وضعیت نامساعد غذاها می‌گویند؛ می‌توان گفت که دریافت غذای با کیفیت، یکی از مشکلاتی است که تمام دانشجویان به ویژه دانشجویان خوابگاهی با گوشت و پوست خود احساس می‌کنند. دغدغه تغذیه سالم و استاندارد در فضاهای دانشگاهی بر هیچ کسی پوشیده نیست و اهمیت این موضوع برای دانشجویان خوابگاهی مضاعف است. ارائه یک الگوی تغذیه سالم و هدفمند در دانشگاه‌ها، می‌تواند به سلامت دانشجویان کمک مؤثری کند.

طرح‌هایی که به سرانجام نرسید!

حوزه تغذیه در وزارتخانه‌های «علوم، تحقیقات و فناوری» و «بهداشت، درمان و آموزش پزشکی» همواره مورد توجه مسئولان امور دانشجویی این دو وزارتخانه قرار گرفته است. در میان برنامه‌ها و طرح‌هایی که از سوی مسئولان این حوزه مطرح می‌شود، به موضوع فاصله میان «سهم دانشجو» و «قیمت تمام شده» وعده‌های غذایی اشاره شده است. طرح‌هایی با هدف ارائه غذای باکیفیت از سوی مسئولان حوزه تغذیه دانشگاه‌ها مطرح شده؛ اما این طرح‌ها به دلایلی به سرانجام نرسیده‌ است.  

طرح پرداخت یارانه غذا، اولین بار توسط هاشم‌ داداش‌پور، رئیس سازمان امور دانشجویان و معاون وزیر علوم طی برگزاری اجلاس روسای دانشگاه‌های در شهریور ماه سال گذشته مطرح شد. مسئولان صندوق رفاه دانشجویی و سازمان امور دانشجویان درنظر داشتند به منظور تهیه غذای دانشجویی طرح پرداخت یارانه را در برخی از دانشگاه‌ها به صورت پایلوت اجرا کنند. اختلاف قیمت تمام شده غذا با سهم دانشجو، دلیل پیشنهاد این طرح بود که به آن جامه عمل پوشانده نشد و دانشگاه‌ها با همان روال قبلی به توزیع وعده‌های غذایی میان دانشجویان پرداختند.  

پس از اینکه طرح یارانه تغذیه اجرا نشد، ۲ سناریو جدید به عنوان طرح پیشنهادی برای تغذیه دانشجویان وزارت علوم در کانون توجه قرار گرفت. رئیس صندوق رفاه دانشجویان وزارت علوم در دی ماه سال گذشته در گفت‌وگویی با ایسنا اعلام کرد: ۲ الگوی پیشنهادی جدید در ارتباط با تغذیه مدنظر داریم.

موضوع یارانه تغذیه در تابستان سال جاری بار دیگر از سوی رئیس سازمان امور دانشجویان مطرح شد. در این رابطه هاشم داداش‌پور در گفت‌وگویی با ایسنا مطرح کرد: یکی از گزینه های ما در تامین مالی تغذیه در سطح دانشگاه های کشور این است که به جای اینکه منابع که از سوی دولت در اختیار دانشگاه‌ها قرار  می گیرد، این منابع را در اختیار مصرف کنندگان یا همان دانشجویان قرار دهیم و در عوض تنوع غذایی را به حداکثر برسانیم.

دانشگاه‌های علوم‌پزشکی و مسائل تغذیه دانشجویی

مشکلات بر سر راه تغذیه محدود به دانشگاه‌های وزارت علوم نمی‌شود؛ بلکه دانشگاه‌های علوم‌پزشکی نیز با مشکلاتی مواجه هستند. عدم تخصیص ردیف بودجه نشان‌دار برای موضوع تغذیه از مهم‌ترین مشکلات عرصه تامین تغذیه دانشجویان علوم‌پزشکی بود؛ اما در ردیف‌های بودجه‌ای مرتبط با حوزه‌های «دانشجویی_فرهنگی» در سال جاری برای موضوع تغذیه دانشجویان علوم‌پزشکی درنظر گرفته شده است.

مبلغ ۱۵۰۰ میلیارد تومان به عنوان بودجه یکساله تغذیه دانشجویان لحاظ شده؛ اما پاسخ به این پرسش مبنی بر اینکه «آیا مبلغ تخصیص یافته برای تامین تغذیه دانشجویان کافی است؟» در این گزارش جایگاهی ندارد. اگرچه دانشگاه‌های علوم‌پزشکی نسبت به سال گذشته دارای بودجه نشان‌دار در بحث تغذیه شده‌اند و این یک اتفاق مثبت است؛ اما بازهم دانشگاه‌ها در این مسیر با مشکلات متعددی مواجه هستند.

راهکارهای دانشگاه‌های علوم‌پزشکی در حوزه تغذیه

تعداد زیادی از دانشگاه‌های علوم‌پزشکی وعده‌های غذایی را به صورت نیم‌پرس در اختیار دانشجویان قرار می‌دهند. موضوع ارائه غذای نیم‌پرس به دانشگاه‌ها به ویژه برای دختران دانشجو به دانشگاه‌های علوم‌پزشکی ابلاغ شده است. اگر دانشجویان تمایل داشته باشند، از حق انتخاب غذای نیم‌پرس در وعده شام برخوردار هستند و به این ترتیب هزینه غذای نیم‌پرس را پرداخت می‌کنند. 

به گفته احد بنار، مدیرکل امور دانشجویی وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، برخی از دانشگاه‌ها نیز ابتکار به خرج داده‌اند و غذای نیم‌پرس را برای وعده غذایی شام درنظر گرفته‌اند و برای غذای نیم‌پرس هزینه‌ای دریافت نمی‌کنند. چنین الگویی در برخی دانشگاه‌ها اجرا شده است.

همچنین الگویی دیگر در دانشگاه‌ها در جهت جلوگیری از اسراف غذا اجرا می‌شود به این صورت که وقتی دانشجو برای صرف وعدهای غذایی مراجعه می‌کند، فردی که مسئولیت کشیدن غذا را برعهده دارد، می تواند بر حسب تمایل دانشجو، غذای کمتری برای وی بکشد.

قیمت وعده‌های غذایی چند؟

دانشگاه‌های علوم‌پزشکی نسبت به سال گذشته، قمیت غذاهای خود را افزایش نداده‌اند و وعده‌های غذایی را به نرخ سال گذشته در اختیار دانشجویان قرار می‌دهند. همچنین نرخ وعده‌های دانشجویان وزارت علوم نیز  ۵ هزار، ۸ هزار و ۱۰ هزار تومان است. بر این اساس، قیمت غذای کم هزینه ۵۰۰۰ تومان، قیمت غذای متوسط هزینه ۸۰۰۰ تومان و قیمت غذای پرهزینه ۱۰ هزار تومان تعیین شده است.

دانشجویان چه می‌گویند؟

اگرچه مسئولان حوزه تغذیه دانشجویی بر موضوع افزایش کیفیت تاکید دارند؛ اما دانشجویان نسبت به وضعیت تغذیه دانشجویی گلایه‌هایی دارند. برخی از دانشجویان می‌گویند که سبد غذایی دانشگاه‌ها یکنواخت و منوی ارائه شده بسیار ساده است. برخی هم به وضعیت نامطلوب غذاها اشاره می‌کنند؛ به نحوی که ترجیح می‌دهند از وعده‌های غذایی دانشگاه‌ها استفاده کنند.

یکی از دانشجویان درباره وضعیت وعده‌های غذایی در گفت‌وگو با ایسنا گفت: کیفیت برخی از وعده‌های غذایی پایین است؛ به نظر می‌رسد که موادغذایی تازه نیست و از  موادی استفاده می‌شود که چند ماه از زمان تولید آن گذشته است. گاهی‌اوقات کیفیت غذا به قدری پایین است که ناچار می‌شویم از تریا یک وعده غذایی را تهیه کنیم.

در این رابطه یک دانشجو درباره وضعیت غذاهای سلف اظهار کرد: وضعیت غذاها مناسب نیست. گاهی‌اوقات ترکیب غذاهایی که از سوی سلف ارائه می‌شود، بسیار عجیب است. به طور مثال، همراه با ماهی ماست سرو می‌کنند یا همراه چلوکباب، سس کچاپ ارائه می‌دهند که به نظر می رسد این ترکیب‌ها تحت تاثیر ویدئوهای اینستاگرامی ارائه می‌شود.

همچنین یک دانشجو درباره وعده‌های غذایی دانشگاه‌ها نیز توضیح داد: اگر ساکن این شهر بودم، هرگز به سلف مراجعه نمی‌کردم. پخت و پز در خوابگاه‌ها سخت است و ترجیح می‌دهم که زمان پخت غذا را صرف رسیدگی به امور شخصی یا مطالعه کنم. اکثر افرادی که در خوابگاه‌ها زندگی می‌کنند به ناچار تن به غذای خوابگاه می‌دهند؛ چرا که نسبت به گزینه‌های پیش‌رو مقرون به صرفه‌تر است.

سخن پایانی

مشکلات تغذیه، یکی از چالش‌های اساسی برای دانشگاه‌ها به حساب می‌آید؛ شاید بخشی از مشکلات این عرصه را بتوان در گرو مسائل مالی دانست؛ اما بخش زیادی از این مشکلات می‌تواند با برنامه‌ریزی دقیق، نظارت صحیح، مستمر و دقیق برطرف شود. ارائه غذای سالم و مناسب، حق تمام دانشجویان است و آنها با امید دریافت غذای مناسب وارد سلف‌های دانشجویی می‌شوند. ورود شورای صنفی دانشجویی به مسائل تغذیه می‌تواند راهکاری برای حل مشکلات تغذیه دانشجویان باشد؛ چرا که این گروه از ذی‌نفعان موضوع تغذیه هستند و برای بهبود وضعیت سلف‌هایی دانشجویی تلاش می‌کنند. (به نقل از ایسنا)