روح‌الله دهقانی فیروزآبادی معاون علمی، فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان رئیس و هیات همراه روز سه شنبه 7 آذرماه  با علیرضا مختارپو رئیس و معاونان سازمان اسناد و کتابخانه ملّی دیدار و گفتگو کرد.

سازمان اسناد و کتابخانه ملّی ایران یک سازمان حاکمیتی عرصه حفظ و نگهداری منابع است

رئیس سازمان اسناد و کتابخانه ملّی ایران در ابتدا، ضمن خوش آمدگویی به معاون علمی، فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان رئیس دولت سیزدهم و هیات همراه گفت: با گسترش همکاری های هم افزا می توان در مسیر آرمان های نظام و دولت گام های ماندگار برداشت. سازمان اسناد و کتابخانه ملّی ایران یک سازمان حاکمیتی و مهم در عرصه حفظ و نگهداری اسناد، مدارک، کتب و منابع مکتوب و غیر مکتوب کشور است و از این حیث هیچ دستگاه مشابهی در نظام جمهوری اسلامی قابل مقایسه با این نهاد مرجع نیست.

وی ادامه داد: از نظر قانونی کتابخانه ملّی ایران موظف است از تمام کتب منتشر شده در کشور دو نسخه تهیه و نگهداری کند. علاوه بر این وظیفه دارد کتابخانه های مرتبط با ایرانشناسی، اسلام شناسی و انقلاب اسلامی و همچینین مجموعه کتاب های ایرانیان خارج از ایران و نسخ خطّی فارسی در جهان را جمع آوری و نگهداری کند. در حقیقت مسئولیت و وظیفه حفظ و نگهداری این منابع از سوی حاکمیت به کتابخانه ملّی ایران سپرده شده است.

مختارپوراظهار داشت: مجموعه اسنادی کشور در ساختمان آرشیو این سازمان نگهداری می شود و مجموع اسناد ارزشمند که به تشخیص شورای اسناد ملّی قابلیت نگهداری و ثبت و ضبط را داشته باشند؛ در معاونت اسناد ملّی حفاظت می شوند. در واقع شورای اسناد ملّی یک شورای فرا قوه ای است که نمایندگانی از مجلس شورای اسلامی، قوه قضائیه، دیوان محاسبات، دولت از وزارتخانه های مختلف در آن حضور دارند که با بررسی های مختلف مشخص می کنند که چه میزان از اسناد دستگاه های اداری مختلف کشور اجازه امحا دارند و چه مقدار از آنها برای استفاده جامعه پژوهشی باید نگهداری، تنظیم و توصیف شوند.

وی ادامه داد: در حال حاضر حدود یک میلیارد سند دارای ارزشِ نگهداری در معاونت اسناد ملّی موجود است و حدود 4 میلیون کتاب و نزدیک به 40 میلیون نسخه خطّی که مجموعه ای ذی قیمت است در کتابخانه ملّی ایران نگهداری می شود.

 کمیته ای به منظور ایجاد همکاری های هم افزا تشکیل شود

مختارپور ادامه داد: اگر کم کاری در این مجموعه علمی و فرهنگی وجود داشته باشد اثر آن در همه ارکان پژوهشی، علمی و فرهنگی نمایان می شود.  این کمبودها تنها در حوزه فرهنگ خلاصه نمی شود. مثلا اگر تاریخچه راه آهن، بانک، کشاورزی یا سایر دستگاه های کشور مورد مراجعه باشد، اسناد آن در سازمان اسناد و کتابخانه ملّی ایران موجود است. از همین رو تصور بنده بر این است که در صورت موافقت کمیته ای به منظور ایجاد همکاری های هم افزا تشکیل شود و پس از بررسی موارد مختلف تفاهم نامه ای منعقد شود.

با توجه به ظرفیت های موجود در سازمان می توان در راستای توسعه دولت الکترونیک قدم برداشت

علی عاشورلو مشاور رئیس سازمان و دبیر شورای تحول دیجیتال سازمان با تاکید بر این مطلب که برگزاری این جلسه مبنایی برای توسعه دانش و قابلیت های پیشرفت در کشور است؛ گفت: در بحث تحول دیجیتال فعالیت هایی در سازمان اسناد و کتابخانه ملّی کشور آغاز شده است که اگر حمایت هایی از سوی معاونت علمی، فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان رئیس جمهور صورت گیرد، می توان به نقطه مطلوب در هوشمند سازی رسید تا مبنای تحولات جدید از جمله ارائه خدمات عمومی که جز تاکیدات ریاست جمهور است؛ صورت گیرد.  

وی ادامه داد: با توجه به ظرفیت های موجود در سازمان اسناد و کتابخانه ملّی ایران می توان در راستای توسعه دولت الکترونیک قدم برداشت و به پیشرفت های علمی در جهت گسترش دانش دست یافت و به عنوان یک مرجع در میان کشورهای منطقه و دنیا معرفی شویم . یکی از ظرفیت های منحصر به فردی که در سازمان اسناد و کتابخانه ملّی ایران موجود است حوزه تخصصی نسخه خطّی است که تقاضای بسیاری در این حوزه در عرصه بین الملل داریم که می تواند مرجعیت علمی و تحقیقاتی بزرگ در دنیا برای جمهوری اسلامی ایران به شمار آید.

مشاور رئیس سازمان گفت: ظرفیت های داده ای بسیاری در سازمان در حوزه های مختلف اسناد، نسخ خطّی، پیایندها و غیره موجود است که هنوز برخی از آنها یا دیجیتال نشده اند و یا در مرحله دیجیتال سازی قرار دارند .البته تا هوشمندسازی تمامی منابع، فاصله بسیاری است ولی از این ظرفیت داده ها می توان بهره برداری های کلانی کرد. مشروط براینکه بتوان به هوشمندسازی رسید و از این حیث ارزش افزوده و گسترش اقتصاد دیجیتال و خدمات دهی پیشرفته به جامعه پژوهشی و کاربران داخل و خارج از  کشور را ایجاد کرد و در این صورت می توان به یک انقلاب بزرگی در حوزه توسعه دانش و اطلاعات در کشور و در منطقه و جهان دست یافت.

داده های سازمان اسناد و کتابخانه ملّی ایران محل مراجعه برای  سیاست گزاری های کلان کشور است

فاطمه صدرمعاون پژوهش و منابع دیجیتال در ادامه این نشست گفت: سازمان اسناد و کتابخانه ملّی ایران، تنها دستگاهی است که مهمترین داده های کشور را نگهداری می کند. داده هایی که محل مراجعه برای  سیاست گزاری های کلان کشور است. اما به دلیل عقب افتادی فناورانه ای که در سال های گذشته وجود داشته است، در حال حاضر امکان خروجی کلان وجود ندارد و اگر این داده ها را بازیابی شود می توان خیلی زودتر به جامعه علمی کشورعرضه کرد. این درحالی است که در حال حاضر متاسفانه ساماندهی منابع به صورت دستی انجام می شود و باید به ساماندهی هوشمند تبدیل شود.

وی بیان کرد: یکی دیگر از ظرفیت هایی که سازمان دارد مبتنی بر وب معنایی است که اگر برخی از پژوه ها مبتنی بر وب معنایی تعریف شود به سمت گراف دانش پیش خواهیم رفت که این مهم بدون فناوری های نوین ممکن نیست. یا در بحث  پردازش که مبتنی بر فناوری های نوین است و همانظور که اشاره شد در این سازمان اعلامیه، عکس و انواع مختلف سند و منابع غیرمکتوب، نسخ خطّی و نسخ دیگر موجود است که همه این اسناد ارزشمند می توانند تحت پردازش فناورانه نوین قرار گیرند.

معاون پژوهش و منابع دیجیتال سازمان اسناد و کتابخانه ملّی ایران به اشاره به موضوع تخصصی آرشیو وب گفت: یکی از اقدام های جدی که در عرصه بین الملل رخ داده، آرشیو وب است که متاسفانه در ایران هنوز شروع نشده. یکی از وظلیف مهم کتابخانه های ملّی در جهان تهیه آرشیو وب کشورشان است که سازمان اسناد و کتابخانه ملّی ایران برای این موضوع باید زیرساخت ها و پروژه هایی را طراحی کند که با حمایت مجموعه های نوآورانه و شرکت های دانش بنیان در این زمینه می توانیم به دستاوردهای قابل توجه هم دست پیدا کنیم.

سازمان اسناد و کتابخانه ملّی ایران با اشتیاق، پیگیر پردازش داده های موجود در مخازن است

روح‌الله دهقانی فیروزآبادی معاون علمی، فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان رئیس با بیان این مطلب که سازمان اسنادو کتابخانه ملّی ایران گنجینه عظیم از میراث ایرانیان است؛ گفت: در این سازمان دنیایی از داده های دیجیتال نشده وجود دارد که بی کم و کاست متعلق به ایرانیان است.

وی ادامه داد: موجودیت توسعه تکنولوژی هوش مصنوعی است که اصل موجودیت آن بر مبنای دو عنوان داده آماده و سیستم های پردازش قوی متمرکز است. خیلی از مراکز هستند که سیستم های پردازش خوبی دارند اما دسترسی به داده ندارند و در برخی مراکز هم داده های خوبی دارند اما به سیستم های پردازش دسترسی ندارند و تجربه این مدت از مسئولیت بنده در این عرصه نشان داد که مراکزی با ساختارهای سنتی و دولتی که دسترسی به داده های عظیم دارند علاقمندی برای به اشتراک گذاشتن این داده ها ندارند و به شدت انحصاری برخورد می کنند. اما توجه به این موضوع که سازمان اسناد و کتابخانه ملّی ایران با اشتیاق، پیگیر پردازش و در دسترس قراردادن داده های موجود در مخازن خود است برای بنده بسیار ارزشمند و خوشحال کننده است.

فیروزآبادی معاون علمی، فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان رئیس افزود: لذا آقای مشایخ رئیس ستاد اقتصاد دیجیتال و آقای مینایی رئیس ستادهوش مصنوعی را مامور می کنم که طی جلسه ای با مجموعه معاونت های تخصصی این سازمان به جمع بندی برای موضوعات دقیق و شفاف برسند و بعد تفاهم نامه امضا شود. این موضوعات از نظر بنده شامل چند مورد اصلی از جمله ارائه خدماتی است تا کتابخانه سریع کار خود را انجام دهد و عقب ماندگی های گذشته جبران شود. تکنولوژی ها را توسعه داد تا بسیاری از فعالیت هایی که به صورت دستی انجام می شود هوشمند شود. بحث های پردازشی و اصطلاحا ارائه دهنده و سازنده جدید هم فاز دوم این همکاری ها خواهد بود و اگر بخواهیم در این مسیر کاری صورت بگیرد قاعدتا مجرای آن از طریق شرکت های دانش بنیان می گذرد و نه الزاما استارتاپ ها است. زیرا استارتاپ ها است شیوه شروع کسب و کار است و شرکت های دانش بنیان جریان فاخرتری است. در این راستا می توان مرکزی که به همین منظور در کتابخانه ملّی ایران موجود بوده، را مجدد احیا کرد. و پروژه های مشترکی که توسط سازمان اسناد و کتابخانه ملّی ایران تعریف می شود به درخواست پروپزوال تبدیل می شود و در شرکت های دانش بنیان که اهلیت هم دارند بررسی می کنند و این مهم را در قالب  برنامه ای دو ساله برای انجام کاری ماندگار عملیاتی خواهیم کرد.

اعلام آمادگی برای نگارش کتب تاریخ شفاهی شرکت های دانش بنیان

علیرضا مختارپور در ادامه این جلسه با اشاره به موضوع تاریخ شفاهی گفت: پرداخت به مقوله تاریخ شفاهی از جمله فعالیت هایی است که در معاونت پژوهش و منابع دیجیتال انجام می شود و یکی از مسائلی که در کشور ما به آن پرداخته می شود سیر علمی بعد از انقلاب اسلامی توسط نسل جوان است. در همین راستا سازمان آمادگی دارد تاریخ شفاهی شرکت های دانش بنیان و مسیری که در راه پیشرفت علمی کشور طی کرده اند را تهیه کند و به صورت مشترک منتشر کنند. نکته پایانی این است که مقام معظم رهبری همواره تاکید دارند که واقعیت ها باید به نسل جوان گفته شود. حال اینکه در این سازمان تعداد بیشماری سند وجود دارد که نشان دهنده تاریخ معاصر این سرزمین است که با فراهم کردن شرایط مناسب در راستای دیجیتال سازی می توانیم با کیفیت خوب این اسناد را در برگیرنده واقعیت های تاریخی است برای آگاهی نسل جوان منتشر کنیم.

علی محمد سلطانی رئیس بنیاد علم ایران گفت: اگر بتوان منابعی که در این سازمان موجود است را به پژوهشگران کشور به خصوص پژوهشگران علوم انسانی معرفی کرد به دستاوردهای خوبی در حوزه های پژوهشی دست خواهیم یافت و در این مسیر بنیاد علم ایران با امکانات حمایتی که در اختیار دارد از هیچ کمکی دریغ نمی کند.(به نقل از روابط عمومی سازمان اسناد و کتابخانه ملّی ایران)