پایگاه خبری کافه دانشگاهیان

معاون علمی و فناوری ریاست‌جمهوری در اولین نشست خبری خود از ارتقای شیوه ارزیابی شرکت‌های دانش‌بنیان و تغییر دسته‌بندی‌ آنها خبر داد و اعلام کرد که با این ارزیابی جدید، میزان رشد شرکت‌های دانش‌بنیان بهبود می‌یابد.

روح‌الله دهقانی فیروزآبادی از ورود ابزارهای جدید برای جذب سرمایه‌ بخش خصوصی برای تأمین مالی اکوسیستم دانش‌بنیانی کشور نیز گفت و اینکه در تلاش‌اند با تشکیل صندوق‌های خطر‌پذیر مردمی، سرمایه بخش خصوصی سنتی را در کنار سرمایه دولتی وارد این اکوسیستم کنند.

او ورود سرمایه خارجی به این اکوسیستم را هم از الزامات دانست و تأکید کرد که در تلاش‌اند در همکاری استراتژیک با چند کشور خوب دنیا مسیر ورود سرمایه‌گذاری خارجی به کشور را باز کنند. یکی دیگر از خبرهایی که دهقانی فیروزآبادی در این نشست خبری به «کارنگ» داد، تدوین قانونی از طرف کمیسیون اقتصاد است که دارایی‌های نامشهود شرکت‌های دانش‌بنیان به‌عنوان وثیقه‌ این شرکت‌ها مورد قبول بانک‌ها واقع شود.

از سوی دیگر او در واکنش به محدودیت‌های اینترنتی که باعث مشکلات زیادی برای تیم‌های دانش‌بنیانی و استارتاپی شده، اعلام کرد که با همکاری وزارت ارتباطات در حال شکل‌دادن به مراکز نوآوری در مناطقی مانند پارک پردیس یا منطقه ویژه پیام هستند تا تیم‌های علاقه‌مند به‌صورت کاملاً حرفه‌ای از بالاترین سطح شبکه ارتباطی کشور استفاده کنند.

ارتقای ارزیابی شرکت‌های دانش‌بنیان
روح‌الله دهقانی فیروزآبادی در ابتدای نشست خبری خود از سیاست‌های جدی دولت در بحث رشد اقتصاد شرکت‌های دانش‌بنیان گفت و اینکه برای افزایش بهره‌وری هیچ راهی جز حرکت به سمت دانش‌بنیانی نیست. او تعداد شرکت‌های دانش‌بنیان کشور را نزدیک به هشت هزار و ۵۰۰ شرکت اعلام و تأکید کرد که با این حال سهم اقتصاد شرکت‌های دانش‌بنیان از GDP کشور پایین است و باید با برنامه‌ریزی افزایش یابد.

او همچنین از ارتقای ارزیابی شرکت‌های دانش‌بنیان خبر داد و گفت:‌ «از سال ۱۳۸۹ که قانون حمایت از مؤسسات دانش‌بنیان تصویب شد تا سال گذشته یعنی سال ۱۴۰۱ ، ۱۲ سال است که این قانون اجرا می‌شود. این قانون هم نکات مثبت و منفی خودش را دارد. سال گذشته قانون جهش دانش‌بنیان نیز تصویب شد. این دو قانون در کنار هم می‌توانند دستمایه تغییر نظام ارزشیابی شرکت‌های دانش‌بنیان در کشور باشند.»

معاون علمی و فناوری ریاست‌جمهوری ادامه داد: «دوشنبه آینده در جلسه کارگروه شورای راهبردی فناوری‌ها و محصولات دانش‌بنیان، پیش‌نویس طرح نظام جدید ارزیابی دانش‌بنیان‌ها که با استفاده از نظرات و تجربیات و نکات منفی و مثبتی که خود دانش‌بنیان‌ها بازخورد داده‌اند، بررسی خواهد شد. پیش‌بینی می‌کنیم اجرای این نظام جدید که بر سه اصل اندازه و تأثیرگذاری شرکت، کیفیت موضوعی که روی آن کار می‌کنند و رشد شرکت استوار است، تا آخر ازدیبهشت‌ماه به صورت آزمایشی پیاده‌سازی شود.»

به باور او این نظام جدید ارزیابی جذابیت‌های خاص خودش را دارد و می‌تواند مسیر رشد شرکت‌های دانش‌بنیان را ارتقا دهد.»

تغییر در روش‌های تأمین مالی دانش‌بنیان‌ها
در سال‌های اخیر سرمایه‌گذاری در بخش استارتاپی کشور محدود به تأمین مالی شرکت‌های دانش‌بنیان توسط دولت بوده است. تاکنون هم این سرمایه‌گذاری‌ها و اعطای وام و حمایت‌های دیگر منجر به ایجاد استارتاپ‌های موفق و بزرگ نشده و معدود استارتاپ‌های بزرگ هم باقی‌مانده از سرمایه‌گذاری‌های خصوصی هستند که یک دهه پیش رخ داده است.

به باور بسیاری از فعالان اکوسیستم دانش‌بنیانی سیاست‌گذاری‌های تأمین مالی دولت باید در این زمینه تغییر کند؛ موردی که معاون علمی و فناوری ریاست‌جمهوری نیز بر آن تأکید دارد.

دهقانی فیروزآبادی در پاسخ به کارنگ در مورد اینکه آیا قرار نیست سیاست‌های دولت در بخش نوآوری کشور برای تأمین مالی تغییر کند و تنها به سرمایه‌گذاری دولتی تکیه نکند، گفت:‌ «قطعاً سرمایه‌گذاری بخش دولتی به تنهایی یک سرمایه‌گذاری شکست‌ خورده است. باور ما این است که بخش دولتی باید کمک کند، اما به‌عنوان یکی از بازیگران این عرصه؛ آن هم در جاهایی که عموماً بخش خصوصی رغبتی به سرمایه‌گذاری نشان نمی‌دهد. پس من منکر لزوم سرمایه‌گذاری بخش دولتی نیستم؛ مخصوصاً در جاهایی که ریسک بازدهی هست و نیاز به فعالیت توسعه‌ای و فرهنگ‌سازی دارد.»

او ادامه داد: «در مقابل معتقدم در سال‌های گذشته فرهنگ و ویژگی‌های شرکت‌های دانش‌بنیان برای مردم شناخته شده است؛ یعنی مردم در سطوح خیلی خوبی به ارزش‌آفرینی جدی این شرکت‌ها آگاهی دارند. بنابراین یکی از ابزارهایی که برنامه‌ریزی‌ شده و توسعه‌اش می‌دهیم، استفاده از مدل‌ها و الگوهای سرمایه‌گذاری جمعی مردمی است. علاقه‌مندیم در حوزه‌هایی که خصوصاً مردم بهتر احساسش می‌کنند از این روش استفاده کنیم. به جای اینکه پول دولتی را مستقیم هزینه کنیم، آن را صرف پوشش ریسک سرمایه‌گذاری خرد مردمی کنیم.»

فیروزآبادی با اشاره به ابزارهای دیگر در این زمینه برای تأمین مالی اکوسیستم توضیح داد: «مسئله سومی که به‌عنوان یک ابزار سرمایه‌گذاری جدی به آن نگاه می‌کنیم، استفاده از ظرفیت‌های قانون جهش دانش‌بنیان است. بخش بزرگی از اقتصاد ما دولتی و بخش دیگر هم خصوصی سنتی است. برای اینکه بشود این بخش خصوصی بزرگ را پای کار آورد، نیاز به ابزارهای مدرن است. ابزار اعتبار مالیاتی در تحقیق و توسعه که مصوب قانون جهش دانش‌بنیان است یک ابزار بسیار بزرگ است که مؤدیان مالیاتی بتوانند مالیات‌های مستقیم‌شان در مسیر سرمایه‌گذاری را در توسعه شرکت‌های دانش‌بنیان و اتفاقاً در حوزه‌هایی که خودشان کار می‌کنند به کار بگیرند.»

به گفته او این ظرفیت بسیار بزرگی است و تاکنون سه، چهار مجموعه بزرگ معدنی و مجموعه‌های پتروشیمی کشور پای کار آمده‌اند که نمونه آن هم صندوق سرما‌یه‌گذاری خطرپذیر سیاسی خلیج فارس است که هفته گذشته مجوز نهایی خود در این زمینه را دریافت کرده و دو هزار میلیارد تومان سرمایه‌گذاری اولیه برای سرمایه‌گذاری موضوعی روی پتروشیمی آورده است.

فیروزآبادی گفت: «جذابیت این صندوق‌های خطرپذیر این است که زمانی تشکیل می‌شوند که موضوعاتی که می‌خواهند روی آن سرمایه‌گذاری کنند به تأیید شورای راهبری فناوری‌ها و محصولات دانش‌بنیان برسد. از این جهت دیگر نمی‌توانند سرمایه‌گذاری متفرقه داشته باشند. از طرفی مزیت اعتبار مالیاتی را دارند و از طرفی ما برندسازی را هم برایشان انجام می‌دهیم. در دهه پیش رو ظرفیت این صندوق‌های خطرپذیر یکی از ابزارهای بزرگ سرمایه‌گذاری خواهد بود.»

همچنین او از لزوم ورود سرمایه‌گذاری خارجی به این حوزه خبر داد و اینکه در این زمینه معاونت علمی و فناوری ریاست‌جمهوری برنامه‌هایی در نظر گرفته است.

معاون علمی و فناوری ریاست‌جمهوری در این مورد اعلام کرد:‌ «معتقدم سرمایه‌گذاری خارجی یکی از الزامات است. نمی‌شود لزوماً به سرمایه‌گذاری داخلی معتقد بود و منتظر بود که اقتصاد کامل دانش‌بنیان شکل بگیرد. حتماً نیاز داریم سازوکارهایی برای توسعه سرمایه‌‌گذاری خارجی داشته باشیم. برنامه‌ای که معاونت علمی در قالب همکاری‌هایی در مرکز تعاملات بین‌المللی ما رقم می‌زند، همکاری استراتژیک با چند کشور خوب دنیاست تا مسیر سرمایه‌گذاری خارجی را هم با روش مستقیم و غیرمستقیم در معاونت و اکوسیستم داشته باشیم.»

دارایی غیرمشهود به‌عنوان وثیقه بانکی
طبق اعلام فیروزآبادی، صندوق نوآوری شکوفایی تا پایان آذر سال گذشته سه هزار و ۱۸۸ میلیارد تومان تسهیلات پرداخت کرده که این میزان نسبت به سال ۱۴۰۰ و ۱۳۹۹ کاهش قابل توجهی داشته است. در سال ۱۴۰۰ میزان تسهیلات پرداختی صندوق برابر با چهار هزار و ۹۱۶ میلیارد تومان بوده که نسبت به امسال کاهش تقریباً ۵۴درصدی را نشان می‌دهد.

این تسهیلات به راحتی هم در اختیار شرکت‌های دانش‌بنیان قرار نمی‌گیرد و این شرکت‌ها تا تصویب و پرداخت آن باید زمان طولانی‌ای سپری کنند. به گفته اکثر شرکت‌های دانش‌بنیان اگر هم صندوق نوآوری و شکوفایی تسهیلات در قالب پرداخت وام برای این شرکت‌ها را تصویب کند، در مرحله بعدی یعنی پرداخت آن از سوی بانک با مشکل برخورد می‌کنند.

حالا دهقانی فیروزآبادی در مورد این مشکل و راه‌‌حل رفع آن به «کارنگ» گفت: «صندوق نوآوری و شکوفایی در طول زمان فعالیتش مخصوصاً در چهار سال اخیر قریب به ۲۸ هزار میلیارد تومان مجموعه تسهیلاتی ارائه داده که در چهار سال گذشته این میزان پرداخت بیشتر بوده است. بیش از ۱۵ هزار میلیارد تومان ضمانت‌نامه صندوق‌ در سال گذشته با کمک معاونت علمی فراهم شده است. مسئله تسهیلات نیست؛ مسئله این است که اکوسیستم در حال بزرگ شدن است و نیازمند روش‌های جدید سرمایه‌گذاری و وثیقه‌گذاری هستیم.»

او ادامه داد: «یکی از برنامه‌های راهبردی که در معاونت انجام می‌شود این است که بتوانیم با استفاده از ارزش‌گذاری فناوری‌ها و دارایی‌های نامشهود شرکت‌ها، زیرساختی برای جذب تسهیلات آماده کنیم. تسهیلات وجود دارد، اما تسهیلات بانکی است و بانک هم قضاوت و راه و روش خودش را برای پرداخت دارد. اگر بشود این دو را به هم نزدیک کرد، دو کار می‌شود انجام داد: یکی اینکه سعی کنیم بانک را پای کار بیاوریم و الزامات بانک را اصلاح کنیم و از طرفی در پایین‌دست سعی کنیم نظامات وثیقه‌گذاری شرکت‌ها را تقویت کنیم. این برنامه جدی در حال جلو رفتن است و پیگیر آن هستیم و قانونی هم که از طرف کمیسیون اقتصاد دنبال می‌کنیم این است که دارایی‌های نامشهود برای وثیقه‌گذاری شرکت‌ها گذاشته شود. اگر این اتفاق بیفتد، بخش بزرگی از مشکل جذب تسهیلات بانکی توسط شرکت‌های دانش‌بنیان حل خواهد شد.»

اینترنت حرفه‌ای برای تیم‌های دانش‌بنیانی
در ادامه این نشست خبری، فیروزآبادی در پاسخ به سؤالی در خصوص محدودیت‌ اینترنت و تأثیر منفی آن روی اکوسیستم دانش‌بنیانی و استارتاپی کشور گفت که از تمام توان خود برای حل این موضوع در ماه‌های گذشته استفاده کرده است.

او در این مورد گفت:‌ «در چند ماه گذشته با تمامی نهادهای مختلف از جمله مرکز ملی فضای مجازی و هیئت دولت و… جلسات متعددی برگزار شده تا شبکه اینترنت باثبات و بهتری برای کسب‌کارها ایجاد شود. وجود یک اینترنت قوی و مناسب نه فقط برای کسب‌وکارها، بلکه برای همه اکوسیستم فناوری و مردم از ضروریات است.»

او درباره موضع معاونت علمی و فناوری در خصوص اینترنت با دسترسی خاص اعلام کرد که این نهاد یکی از پیشنهادکنندگان اصلی موضوع اینترنت با دسترسی ویژه برای کسب‌وکارها بوده‌ است و تأکید کرد که نباید اسم این اینترنت را «اینترنت طبقاتی» گذاشت.

دهقانی با اعلام اینکه با وزارت ارتباطات هماهنگی‌های متعددی برای دسترسی به این اینترنت برای تیم‌ها صورت گرفته، توضیح داد:‌ «قصد داریم در فاز اول در شهرهای بزرگ و در مناطق خاص مانند پارک‌های فناوری، مراکز نوآوری و هم‌آفرینی این طرح را داشته باشیم تا تیم‌هایی که علاقه‌مند هستند، به‌ شکل کاملاً حرفه‌ای از بالاترین سطح شبکه ارتباطی کشور استفاده کنند.»

او با تأکید بر اینکه باید «اینترنت ویژه» یا «اینترنت حرفه‌ای» در مراکز خاص مثل منطقه ویژه پیام یا پارک پردیس در اختیار تیم‌های حرفه‌ای قرار بگیرد، ابراز امیدواری کرد که این پروژه در کمتر از دو ماه آینده به نتیجه برسد.

تاریخ خبر: 1402/02/23

کد خبرنگار: 892520125- ( سامان بیات ترک)

شماره خبر: 6